Monthly Archives: lipiec 2014

Jednostki miar

Legalne jednostki miar

Aktualne przepisy określające dopuszczalne w technice jednostki i wielkości określa norma PN-EN ISO 80000-1 do 6:2013-07. Norma ta zastąpiła normę PN-ISO 1000:2001 Jednostki miar SI i zalecenia do stosowania ich krotności oraz wybranych innych jednostek miar. Poniżej przedstawiam jeszcze wcześniejsze przepisy, w większości nadal aktualne.

Jednostki układu SI

> podstawowe jednostki SI

Wielkość Jednostka
nazwa symbol (oznaczenie) nazwa symbol
(oznaczenie)
wymiar
Długość l     –   długość
b    –   szerokość
h    –   wysokość
r     –   promień
d    –   średnica
L    –   długość krzywej
s    –   droga
metr m m
Masa m (M) kilogram kg kg
Czas t (T) sekunda s s
Prąd elektryczny
(natężenie prądu elektrycznego)
I amper A A
Temperatura termodynamiczna T (q) kelwin K K
Liczność materii (ilość materii) nu mol mol mol
Światłość I (J) kandela cd cd

uzupełniające jednostki SI

Kąt płaski radian rad
Kąt bryłowy steradian sr

>  pochodne jednostki SI

tj. jednostki miar wyrażalne za pomocą iloczynów i ilorazów jednostek SI, podstawowych i uzupełniających.

jednostki wielkości fizykochemicznych
Wielkość Jednostka
nazwa symbol wzór znaczenie liter nazwa symbol wyrażenie
Gęstość r kilogram na metr sześcienny kg/m3 m-3 · kg
Ilość substancji nn mol mol
Masa molowa MMm m – masa
n – liczba moli
kilogram na mol kg/mol kg · mol-1
Objętość molowa Vn V – objętość
n – liczba moli
metr sześcienny na mol m3/mol m3 · mol-1
jednostki wielkości cieplnych
Wielkość Jednostka
nazwa symbol wzór znaczenie liter nazwa symbol wyrażenie 
Pojemność ciepła C Q – ciepło
T – temperatura
dżul na kelwin J/K m2 · kg · s-2 ´ K-1
(1J=1W´1s)
Ciepło właściwe (pojemność cieplna właściwa) c dQ – ciepło, które dostarczane masie mpowoduje zmianę jej temperatury o dTm – masa dżul na kilogram i kelwin J/(kg·K) m2 · s-2 · K-1
Ciepło właściwe molowe (molowa pojemność cieplna) Cn dQ – ciepło, które dostarczane masie molowej powoduje zmianę jej temperatury o dTm – masan – liczba moli dżul na mol i kelwin J/(mol·K) m2 · kg · s-2 ´ K-1
Strumień ciepła (moc ciepła) F Q – ciepłot – czas wat W m2 · kg · s-3
Gęstość powierzchniowa strumienia ciepła (energia) q F – strumień ciepła przechodzący przez powierzchnię S wat na metr kwadratowy W/m2 kg · s-3
Przenikalność energii cieplnej k q – gęstość powierzchniowa strumienia ciepła
T – temperatura
wat na metr kwadratowy i kelwin W/(m2·K) kg · s-3 · K-1
Gradient temperatury grad T dT – spadek temperatury na długości dl kelwin na metr K/m m-1 · K
Przewodność cieplna właściwa (konduktywność cieplna) l q – gęstość powierzchniowa strumienia ciepłaT – temperatura wat na metr i kelwin W/(m·K) m · kg · s-3 · K-1
Przewodność cieplna L l – długość kanału cieplnego
S – przekrój poprzeczny kanału cieplnego
wat na kelwin W/K m2 · kg · s-3 · K-1
Opór cieplny właściwy
(rezystywność cieplna)
1/l l – przewodność cieplna właściwa metr razy kelwin na wat m·K/W m-1 · kg-1 ´ s3 · K
Opór cieplny RT L – przewodność cieplna kelwin na wat K/W m-2 · kg-1 ´ s3 · K
Współczynnik rozszerzalności liniowej a l0, l – długość początkowa i końcowa
T – temperatura
kelwin do potęgi minus pierwszej 1/K K-1
Współczynnik rozszerzalności objętościowej g V0, V – objętość początkowa i końcowa
T – temperatura
kelwin do potęgi minus pierwszej 1/K K-1
Współczynnik temperaturowej zmiany ciśnienia b p0, p – ciśnienia początkowe i końcowe
T – temperatura
kelwin do potęgi minus pierwszej 1/K K-1
Wyrównywalność temperatury a cp – ciepło właściwe przy stałym ciśnieniu
l – przewodność cieplna właściwa
r – gęstość
metr kwadratowy na sekundę m2/s m2 × s-1
Strumień masy (przepływ masy) mt m – masa
t – czas
kilogram na sekundę kg/s kg × s-1
jednostki wielkości mechanicznych
Wielkość Jednostka
nazwa symbol wzór określający znaczenie liter nazwa symbol wyrażenie 
Kąt płaski ab, … r – promień
L – długość łuku
radian rad
Powierzchnia AS A – powierzchnia prostokąta o bokach bl metr kwadratowy m2 m2
Objętość Vv V – objętość prostopadłościanu o krawędziach bhl metr sześcienny m3 m3
Krzywizna r r – promień okręgu metr do potęgi
minus pierwszej
1/m m-1
Częstotliwość nf T – okres zjawiska herc Hz s-1
Okres T n – częstotliwość sekunda s s
Prędkość vcu l – długość
t – czas
metr na
sekundę
m/s m · s-1
Przyspieszenie (przyspieszenie ziemskie, standardowe) a
(ggn)
t – czasv – prędkość liniowa metr na
kwadrat sekundy
m/s2 m · s-2
Gęstość (masy) r m – masa
V – objętość
kilogram na
metr sześcienny
kg/m3 kg · m-3
Pęd p m – masa
v – prędkość
kilogram razy
metr na sekundę
kg · m/s m · kg · s-1
Siła (siła ciężkości, ciężar) FG m – masa
t – czas 
v
 – prędkość
niuton N m · kg · s-21N = 1kg·(1m/s2)
Ciężar właściwy g G – ciężar
V – objętość
niuton na
metr sześcienny
N/m3 m-2 · kg · s-2
Ciśnienie (naprężanie normalne, naprężanie styczne) p
(st)
F – siła działająca prostopadle na powierzchnię S paskal Pa m-1 · kg · s-21Pa = 1N : (1m2)
Deformacja liniowa, wydłużenie względne e l – długość
l0 – długość początkowa
Moduł Younga E e – wydłużenie względne
s – naprężenie normalne
niuton na
metr kwadratowy
N/m2 m-1 · kg · s-2
PracaEnergia
(kinetyczna, potencjalna)
WAEW,
EkTK;
EpVF
F – siła
l – długość drogi
a – kąt pomiędzy kierunkami siły i drogim – masa ciała
v – prędkość
h – różnica poziomów,
mg – ciężar ciała
dżul J m· kg · s-21J = 1N · 1m1J = (1kg) ·
(1m/s) ´ (1m/s)1J = (1kg) ·
(1m/s2) · (1m)
Moc
(strumień energii)
P t – czas
W – praca
wat W m· kg · s-31W = 1J : (1s)
Lepkość
(dynamiczna)
h F – siła
S – powierzchnia
v – prędkość
paskalosekunda Pa · s m-1 · kg · s-11 Pa · s = 1 Pa :
(1m/s):(1m)
Lepkość
(kinetyczna)
n h – lepkość dynamiczna
r – gęstość
metr kwadratowy na sekundę m2/s m2 · s-1
1 m2/s = (1Pa·s):
(1 kg/m3)
Współczynnik tarcia f FT – siła tarcia
FN – siła nacisku
1 = 1 N : (1 N)
jednostki wielkości elektrycznych
Wielkość Jednostka
nazwa symbol wzór znaczenie liter nazwa symbol wyrażenie 
Gęstość prądu elektrycznego jJ I – prąd elektryczny
S – powierzchnia przekr. poprzecznego
amper na metr kwadratowy A/m2 m-2 · A
Napięcie elektryczne U I – prąd elektryczny
P – moc
R – rezystancja
wolt V m2 · kg · s-3 · A-1
Rezystancja
(opór elektryczny czynny)
R U – napięcieI – prąd elektryczny om W m2 · kg · s-3 ´ A-2(1W = 1V (:1A))
Rezystywność
(opór elektryczny właściwy)
r l – długość
R – rezystancja
S – pow. przekroju
omometr W·m m3 · kg · s-3 ´ A-2
Konduktancja (przewodność elektryczna) G R – rezystancja simens S m-2 · kg-1 · s3 ´ A2(1S = 1W-1)
Konduktywność(przewodność właściwa elektryczna, elektrolityczna) g,s r – rezystywność simens na metr S/m m-3 · kg-1 · s3 ´ A2
jednostki ciśnienia z różnych układów
Nazwa Pa dyn/cm2 kG/cm2 atm bar Tr mm H2O
1 paskal
= 1 Pa (1 N/m2)
1 10 1,019716× 10-5 9,86923 × 10-6 10-5 7,50062 × 10-3 1,01974 × 10-1
1 dyna na cm kwad.
= 1 dyn/cm2
10-1 1 1,019716× 10-6 9,86923 × 10-7 10-6 7,50062 × 10-4 1,01974 × 10-2
1 atmosfera tech.= 1 kG/cm2 9,80665 × 104 9,80665 × 105 1 9,67841 × 10-1 9,80665 × 10-1 7,35559 × 102 1,00003 × 104
1 atmosfera fizyczna
= 1 atm
1,01325 × 105 1,01325 × 106 1,033 1 1,01325 7,60 × 102 1,03326 × 104
1 bar 105 106 1,019716 9,86923 × 10-1 1 7,50062 × 102 1,01974 × 104
1 tor = 1 Tr
= 1 mm Hg (przy 0°C)
1,333224 × 102 1,333224 × 103 1,360 × 10-3 1,3157895× 10-3 1,333224× 10-3 1 1,35954 × 10
1 funt-siła na cal kwadratowy = 1 Lb/in2 6,894757 × 103 6,894757 × 104 7,031 × 102 6,80460 × 10-2 6,894757 × 10-2 5,17149 × 10 7,03089 × 102
1 funt-siła na stopękwadr. = 1 Lb/ft2 4,788 × 10 4,788 × 102 4,882 × 104 4,725 × 10-4 4,788 × 10-4 3,5911 × 10-1 4,882
1 cal słupa rtęci
= 1 cal Hg (przy 0°C)
3,386 × 103 3,386 × 104 3,453 × 102 3,342 × 10-2 3,386 × 10-2 2,540 × 10 3,453 × 102
1 milimetr słupa wody
= 1mm H2O (przy 4°C, 1 atm)
9,80638 9,80638 × 10 9,99972 × 10-5 9,67814 × 10-5 9,80638 × 10-5 7,35539 × 10-2 1

> Najczęściej stosowane przedrostki wielokrotne i podwielokrotne SI

Nazwa mnożnika Mnożnik Przedrostek Pochodzenie nazwy
nazwa symbol
bilion 1012 = 1 000 000 000 000 tera T gr.  teras – sięgający nieba
miliard 109 = 1 000 000 000 giga G gr. gigas – olbrzym
milion 106 = 1 000 000 mega M gr. megas – wieki
tysiąc 103 = 1 000 kilo k gr. chilas – tysiąc
sto 102 = 100 hekto h gr. hekato – sto
dziesięć 101 = 10 deka da gr. dekas – dziesięć
dziesiąta 10-1 = 0,1 decy d łac. decem – dziesięć
setna 10-2 = 0,01 centy c łac. centum – sto
tysięczna 10-3 = 0,001 mili m łac. mille – tysiąc
milionowa 10-6 = 0,000 001 mikro m gr. mikros – mały
miliardowa 10-9 = 0,000 000 001 nano n wł. nano – karzełek
bilionowa 10-12 = 0,000 000 000 001 piko p wł. piccolo – maleńki

Jednostki legalne spoza układu SI

legalne jednostki miar, nie należące do układu SI

Jednostka
Nazwa wielkości nazwa symbol
masa tona t
czas minuta
godzina
doba
dzień
tydzień
miesiąc
kwartał
rok
min
h
d
powierzchnia hektar ha
objętość, pojemność litr l
temperatura stopień Celsjusza °C
kąt płaski stopień
minuta
sekunda
grad
°


g
energia elektronowolt eV
masa atomowa jednostka masy atomowej
długość jednostka astronomiczna długości
parsec
AU, UA
pc
pochodne jednostki miar

tj. jednostki miar wyrażalne za pomocą iloczynów i ilorazów jednostek wymienionych wyżej
– nie należących do układu SI lub jednostek miar wymienionych powyżej i jednostek SI.

Niektóre jednostki pochodne różnych wielkości
Jednostka
Nazwa wielkości nazwa symbol Relacje między jednostkami, definicje Uwagi
Masa tona t 1t = 1Mg = 103kg
Czas minuta
godzina
doba
min
h
d
1min = 60s
1h = 60min = 3600s = 3,6ks
1d = 24h = 86400s = 86,4ks
Temperatura stopień Celsjusza °C dla różnicy temperatury
1°C = 1K
Kąt płaski stopień
minutasekundagrad
°
’”g
1° = p/180 rad = 1,745 329·10-2 rad
1’ = 1°/60 = p/10800 rad =
= 2,908 882·10-4 rad
1” = 1’/60 = p/648 000 rad =
= 4,848 14· 10-6 rad
1g = p/200 rad » 1,570 796·10-2 rad
Powierzchnia hektar ha 1ha = 1hm2 = 10m2 stosuje się do wyrażania powierzchni gruntów
Objętość, pojemność litr l, L 1L = 1dm3 = 10-3 m3 l – stosuje się do wyrażania objętości płynów i materiałów sypkich oraz pojemności zbiorników
Prędkość liniowa kilometr na godzinę km/h 1km/h = 1/3,6 m/s
Prędkość obrotowa (częstość obrotów) obrót na sekundę /obrót na minutę obr/s
obr/min
1obr/s = 1s-1
1obr/min = 1/60s-1
gęstość (masy) kilogram na litr kg/L 1kg/L = 103 kg/m3
Jednostki wielkości elektrycznych i innych
Jednostka
Nazwa wielkości nazwa symbol Relacje między jednostkami, definicje Uwagi
Energia, praca kilowatogodzina kW·h 1kW·h = 3,6·10J = 3,6 MJ
Moc pozorna woltoamper V·A 1V·A = 1W
Moc bierna war var 1var = 1W
Objętość molowa litr na mol L/mol 1L/mol = 10-3 m3/mol
Stężenie molowe mol na litr mol/L 1mol/L = 103 mol/m3
pH, wykładnik stężenia jonów wodorowych jedność 1 – wartość liczbowa stężenia molowego wyrażanego w mol/dm3
Stosunek dwóch wartości tej samej wielkości jedność
procent
promil
część milionowa
1
%
o/oo
ppm
1 =1/1
1% = 1/100
1o/oo = 1/1000
1ppm = 1/1 000 000

Relacje jednostek z innych układów do jednostek SI

Relacje niektórych jednostek wielkości mechanicznych w układach CGS i ciężarowym (poprzedzających układ SI) do odpowiednich jednostek SI.
Układ SI Układ CGS Układ ciężarowy
Wielkość nazwa jednostki symbol wymiar (symbol) mnożnik
A1
mnożnik
A2
symbol jednostki mnożnik
A3
mnożnik
A4
Masa kilogram kg g 103 10-3 inert
= kG·s2/m
0,10197 9,80665
Powierzchnia (pole powierzchni) metr kwadratowy m2 cm2 104 10-4 m2 1 1
Objętość metr sześcienny m3 cm3 106 10-6 m3 1 1
Prędkość liniowa metr na sekundę m/s cm/s 10-2 102 m/s 1 1
Przyspieszenie metr na kwadrat sekundy m/s2 cm/s2 102 10-2 m/s2 1 1
Gęstość masy kilogram na metr sześcienny kg/m3 g/cm3 10-3 103 inert/m3
= kG·s2/m4
0,10197 9,80665
Siła niuton N dyn = g·cm/s2 105 10-5 kG 0,10197 9,80665
Ciężar właściwy niuton na metr sześcienny N/m3 dyn/cm3
= g/(cm2·s2)
10-1 10 kG/m3 0,10197 9,80665
Ciśnienie paskal Pa dyn/cm2
= g/(cm·s2)
10 10-1 kG/m2 0,10197 9,80665
Moduł sprężystości paskal Pa dyn/cm2
= g/(cm·s2)
10 10-1 kG/m2 0,10197 9,80665
Napięcie powierzchniowe niuton na metr N/m dyn/cm = g/s2 103 10-3 kG/m 0,10197 9,80665
Praca, energia dżul J erg = g·cm2/s2 107 10-7 kG·m 0,10197 9,80665
Udarność dżul na metr kwadratowy J/m2 erg/cm2 = g/s2 103 10-3 kG·m/m2 0,10197 9,80665
Moc wat W erg/s
= g·cm2/s2
107 10-7 kG·m/s 0,10197 9,80665

jedna jednostka SI = A1 jednostki CGS             jedna jednostka SI = A3 jednostki układu ciężarowego

jedna jednostka CSG = A2 jednostki SI             jedna jednostka układu ciężarowego = A4 jednostki SI

Relacje niektórych jednostek wielkości cieplnych w układzie CGS do odpowiednich jednostek SI.
Układ SI Układ CGS
Wielkość nazwa jednostki symbol symbol jednostki mnożnik A1 mnożnik A2
pojemność cieplna dżul na kelwin J/K egr/K = cm-2·g·s-2·K-1 107 10-7
ciepło właściwe dżul na kilogram i kelwin J/(kg·K) egr/(g·K) = cm-2·s-2·K-1 104 10-4
ciepło właściwe molowe dżul na mol i kelwin J/(mol·K) erg/(mol·K) = cm–2·g·s-2·K-1·mol-1 107 10-7
przenikalność energii cieplnej wat na metr kwadratowy i kelwin W/(m2·K) erg/(s·cm2·K) = g·s-3·K-1 103 10-3
gradient temperatury kelwin na metr K/m K/cm 10-2 102
współczynnik przewodzenia ciepła wat na metr i kelwin W/(m·K) erg/(s·cm·K) = cm·g·s-3·K-1 105 10-5

jedna jednostka SI = A1 jednostki CGS             jedna jednostka CSG = A2 jednostki SI

Niektóre brytyjskie i amerykańskie jednostki miar i ich relacje do odpowiednich jednostek SI

UK – brytyjski; US – amerykański; Int – międzynarodowy

jednostka obca
nazwa symbol nazwa polska relacja do innych jednostek
jednostki długości
nautical mile (UK) n. mile (UK) mila morska (UK) 1 n. mile (UK) = 1,85318 km
nautical mile (US) n. mile (US) mila morska (US) 1 n. mile (US) = 1,852 km
mile (Int) mi (Int) mila (Int) 1 mila (Int) = 1760 yd = 1,60934 km
yard yd jard 1 yd = 3 ft = 914,4 mm
foot ft stopa 1 ft = 12 in = 304,8 mm
inch in cal 1 in = 25,4 mm
calibre cl kaliber 1 cl = 254 mm
jednostki powierzchni
square mile (Int) mi2, sq mi mila kwadratowa 1 mi2 (Int) = 640 ac = 2,58999 km2
acre ac akr 1 ac = 4840 yd2 = 4046,86 m2
square yard yd2, sq yd jard kwadratowy 1 yd2 = 9 ft2 = 0,836127 m2
square foot ft2 , sq ft stopa kwadratowa 1 ft2 = 144 in2 = 929,030 cm2
square inch in2 , sq in cal kwadratowy in2 = 645,16 mm2
jednostki objętości
ton register ton reg tona rejestrowa 1 ton reg = 2,83168 m3
cubic yard yd3 jard sześcienny 1 yd3 = 0,764555 m3
cubic foot ft3 stopa sześcienna 1 ft3 = 28,3169 dm3
cubic inch in3 cal sześcienny 1 in3 = 16,3871 cm3
bushel (UK) bu (UK) buszel (UK) 1 bu (UK) = 36,3687 dm3
gallon (UK) gal (UK) galon (UK) 1 gal (UK) = 1,20094 gal(US)
= 4,54609 dm3
fluid ounce (UK) fl oz (UK) uncja cieczy (UK) 1 fl oz (UK) = 28,8 cm3
barrel bbl (US) beczka (baryłka) 1 bbl (US) = 42 gal (US)
= 158,987 dm3
bushel (US) bu (US) buszel (US) 1 bu (US) = 35,2391 dm3
fluid gallon (US) gal liq (US) galon cieczy (US) 1 gal liq (US) = 3,78541 dm3
fluid ounce (US) fl oz (US) uncja cieczy (US) 1 fl oz (US) = 29,574 cm3
jednostki masy
long ton ton (UK) tona (UK) 1 ton (UK) = 2240 lb = 1,010 Mg
short ton ton (US) tona (US) 1 ton (US) = 2000 lb = 0,907185 Mg
pound lb funt 1 lb = 16 oz = 0,453592 kg
ounce oz uncja 1 oz = 28,3495 g
jednostki gęstości
pound per cubic foot lb/ft3, lb/cu ft funt na stopę sześcienna 1 lb/ft3 = 16,0185 kg/m3
ounce per cubic foot oz/ft3, oz/cu ft uncja na stopę sześcienna 1 oz/ft3 = 1,00116 kg/m3
long ton per cubic yard ton/yard3 (UK) tona długa na jard sześcienny 1 ton/yd3 (UK) = 1328,94 kg/m3
pound per fluid gallon (UK) lb/gal liq (UK) funt na galon cieczy (UK) 1 lb/gal liq (UK) = 99,7763 kg/m3
pound per fluid gallon (US) lb/gal liq (US) funt na galon cieczy (US) 1 lb/gal liq (US) = 119,826 kg/m3
jednostki prędkości
foot per second ft/s stopa na sekundę 1 ft/s = 0,3048 m/s
mile per hour mi/h mila na godzinę 1 mi/h = 1,60934 km/h
= 0,47704 m/s
mile per second mi/s mila na sekundę 1 mi/s = 1,60932 km/s
= 5793,64 km/h
jednostki przyspieszenia
foot per square second ft/s2 stopa na kwadrat sekundy 1 ft/s = 0,3048 m/s2
jednostki siły, ciężaru
long ton force tonf (UK) tona długa – siła (UK) 1 tonf (UK) = 9964,02 N
short ton force tonf (US) tona krótka – siła (US) 1 tonf (US) = 8896,44 N
pound force lbf funt – siła 1 lbf = 4,44822 N
ounce force ozf uncja – siła 1 ozf = 0,278014 N
jednostki ciężaru właściwego
pound force per cubic foot lbf/ft3 funt – siła na stopę sześcienną 1 lbf/ft3 = 157,087 N/m3
jednostki ciśnienia, naprężenia mechanicznego
pound force per square inch lbf/in2 funt – siła na cal kwadratowy 1 lbf/in2 = 6894,76 Pa
ounce force per square inch ozf/in2 uncja – siła na cal kwadratowy 1 ozf/in2 = 430,992 Pa
foot of water thread ft H2O stopa słupa wody 1 ft H2O = 2989,07 Pa
inch of water thread in H2O cal słupa wody 1 in H2O = 249,089 Pa
inch of merkury thread in Hg cal słupa rtęci 1 in Hg = 3386,39 Pa
jednostki pracy, energii, ilości ciepła
pound force·foot lbf·ft funt – siła · stopa 1 lbf·ft = 1,35582 J
British thermal unit Btu brytyjska jednostka cieplna 1 Btu = 1055,06 J
jednostki mocy, strumienia ciepła
pound force·foot per second lbf·ft/s funt siła · stopa na sekundę 1 lbf·ft/s = 1,35582 W
horse power hp koń mechaniczny (UK) 1 hp = 745,700 W
Btu per second Btu/s Btu na sekundę 1 Btu/s = 1055,06 W
Btu per hour Btu/h Btu na godzinę 1 Btu/h = 0,29306 W
jednostki ciepła właściwego
Btu per pound · degree Fahrenheit Btu/(lb·°F) Btu na funt i stopień Fahrenheita 1 Btu/(lb·°F) = 4,1868 kJ/(kg·K)
jednostki przewodności cieplnej
Btu per hour · foot ´ degree Fahrenheit Btu/(h·ft·°F) Btu na godzinę · stopę i stopień Fahrenheita 1 Btu/(h·ft·°F) = 1,73073 W/(m·K)
Btu per second · foot ´ degree Fahrenheit Btu/(s·ft·°F) Btu na sekundę · stopę i stopień Fahrenheita 1 Btu/(s·ft·°F) = 6,230964 kW/(m·K)
jednostki współczynnika wymiany cieplnej
Btu per hour · square foot  · degree Fahrenheit Btu/(h·ft2·°F) Btu na godzinę · stopę kwadr. i stopień Fahr. 1 Btu/(h·ft2·°F) = 5,67826 W/(m2·K)
jednostki temperatury (najczęściej używane)

przeliczenie skal temperatury

Nazwa Symbol Przeliczenie skal
Kelwin termodynamiczny, temperatura Kelvina T K
Stopień termodynamiczny Celsjusza, temperatura Celsjusza t °C
Stopień termodynamiczny Fahrenheita, temperatura Fahrenheita tF °F
jednostki ciśnienia z różnych układów
Nazwa Pa dyn/cm2 kG/cm2 atm bar Tr mm H2O
1 paskal
= 1 Pa (1 N/m2)
1 10 1,019716× 10-5 9,86923 × 10-6 10-5 7,50062 × 10-3 1,01974 × 10-1
1 dyna na cm kwad.
= 1 dyn/cm2
10-1 1 1,019716× 10-6 9,86923 × 10-7 10-6 7,50062 × 10-4 1,01974 × 10-2
1 atmosfera techniczna
= 1 kG/cm2
9,80665 × 104 9,80665 × 105 1 9,67841 × 10-1 9,80665 × 10-1 7,35559 × 102 1,00003 × 104
1 atmosfera fizyczna
= 1 atm
1,01325 × 105 1,01325 × 106 1,033 1 1,01325 7,60 × 102 1,03326 × 104
1 bar 105 106 1,019716 9,86923 × 10-1 1 7,50062 × 102 1,01974 × 104
1 tor = 1 Tr
= 1 mm hg (przy 0°C)
1,333224 × 102 1,333224 × 103 1,360 × 10-3 1,3157895× 10-3 1,333224× 10-3 1 1,35954 × 10
1 funt-siła na cal kwadratowy
= 1 Lb/in2
6,894757 × 103 6,894757 × 104 7,031 × 102 6,80460 × 10-2 6,894757 × 10-2 5,17149 × 10 7,03089 × 102
1 funt-siła na stopę kwadratową
= 1 Lb/ft2
4,788 × 10 4,788 × 102 4,882 × 104 4,725 × 10-4 4,788 × 10-4 3,5911 × 10-1 4,882
1 cal słupa rtęci
= 1 cal Hg (przy 0°C)
3,386 × 103 3,386 × 104 3,453 × 102 3,342 × 10-2 3,386 × 10-2 2,540 × 10 3,453 × 102
1 milimetr słupa wody
= 1mm H2O
(przy 4°C, 1 atm)
9,80638 9,80638 × 10 9,99972 × 10-5 9,67814 × 10-5 9,80638 × 10-5 7,35539 × 10-2 1
jednostki ciśnienia z różnych układów i ich relacje do jednostki SI (paskala)
Nazwa Symbol Relacja do Pa
dynamo-centymetr kwadratowy dyn/cm2
= g/(cm · s2)
0,1 Pa
kilogram‑siła na metr kwadratowy kG/m2 9,80665 Pa
milimetr słupa wody mm H2O 1mm H2O = 9,807 Pa
centymetr słupa wody cm H2O 1cm H2O = 98,067 Pa
metr słupa wody m H2O 1m H2O = 9806,654 Pa
milimetr słupa rtęci (tor) mm Hg 1mm Hg = 133,322 Pa
funt‑siła na cal kwadratowy lbf/in2 1lbf/in2 = 6894,76 Pa
funt‑siła na stopę kwadratową lbf/ft2 1lbf/ft2 =  47,8803 Pa
funt‑siła na jard kwadratowy lbf/yd2 1lbf/yd2 = 5,32003 Pa
uncja‑siła na cal kwadratowy ozf/in2 1ozf/in2 = 430,922 Pa
stopa słupa wody ft H2O 1ft H2O = 2989,07 Pa
cal słupa wody in H2O 1in H2O = 249,089 Pa
cal słupa rtęci in Hg 1in Hg = 3386,39 Pa
atmosfera fizyczna 760mm Hg 760mm Hg = 1013,25 hPa
atmosfera techniczna kG/cm2 1kG/cm2 = 980,665 hPa
bar 105 N/m2 1bar = 105 Pa
jednostki siły
Nazwa N dyn kG Lb pdl
1 niuton = 1 N 1 105 1,02 × 10-1 2,248 × 10-1 7,233
1 dyna = 1 dyn 10-5 1 1,020 × 10-6 2,248 × 10-6 7,233 × 10-5
1 kilogram-siła = 1 Kg 9,80665 9,80665 × 105 1 2,205 7,093 × 10
1 gram-siła = 1 G 9,80665 × 10-3 9,80665 × 102 10-3 2,205 × 10-3 7,093 × 10-2
1 funt-siła = 1 Lb 4,448 4,448 × 105 4,536 × 10-1 1 3,217 × 10
1 poundal = 1 pdl 1,383 × 10-1 1,383 × 104 1,410 × 10-2 3,108 × 10-2 1

 za pomocą jednostek podstawowych i uzupełniających