Etap administracyjno -prawny
To jeden z najtrudniejszych etapów głównie z uwagi na luki w prawie i ciągłe zmiany legislacyjne warunkujące wydawanie pozwoleń na budowę. Na tym etapie powstaje już konkretny projekt budowlany, podpisywane są też umowy z operatorem sieci konieczne do przyłączenia farmy do sieci energetycznej.
Kolejność jest następująca:
– Uzyskanie praw do terenu pod inwestycję
– Szczegółowe pomiary siły wiatru
– Wykonanie raportu oddziaływania na środowisko
– Uzyskanie decyzji środowiskowej
– Uzyskanie zmiany planu zagospodarowania przestrzennego
– Uzyskanie warunków przyłączenia do sieci od Operatora i podpisanie umowy przyłączeniowej
– Wykonanie projektu budowlanego farmy wiatrowej i uzyskanie pozwolenia na budowę
Uzyskanie praw do terenu pod inwestycję
Istotną sprawą przy wyborze rodzaju umowy jest fakt, iż powinna ona skutecznie zabezpieczać prawa inwestora do gruntu na okres 20-30 lat. Najlepiej jest kiedy zawarta jest na czas oznaczony, obejmujący cały okres przewidywanej komercyjnej eksploatacji farmy wiatrowej. Przy zawieraniu umowy inwestor musi liczyć się z możliwością jej wypowiedzenia przez właściciela gruntu wyłącznie w razie enumeratywnie wymienionych rażących jej naruszeń, a najlepiej jedynie w wypadku niepłacenia za korzystanie z gruntu przez odpowiednio długi okres czasu. Umowa powinna być tak skonstruowana aby dawać inwestorowi odpowiedni okres czasu do naprawienia naruszenia umowy i zapobieżenia wypowiedzeniu (okres naprawczy). Musi również uprawniać do korzystania nie tylko z gruntu, na którym będą posadowione same siłownie wiatrowe, ale i z gruntu, na którym znajdą się niezbędne drogi dojazdowe, kable energetyczne, stacje rozdzielcze i transformatorowe, urządzenia pomiarowe itp. W umowie musi też być zapis uprawniający do wpisania praw inwestora z umowy do księgi wieczystej, aby zapewnić ich pierwszeństwo przed wszelkimi prawami ustanowionymi później oraz zapis zapewniający możliwość cesji praw inwestora z umowy na banki finansujące budowę farmy wiatrowej.
Grunty potrzebne pod farmę wiatrową mogą mieć następujący status prawny:
- Prawo własności
Daje ono inwestorowi najsilniejsze prawo do gruntu. W takim przypadku nie musi on zawierać umów o korzystanie z gruntu na potrzeby inwestycji jak i umożliwia łatwiejsze pozyskanie zewnętrznych środków finansowych na budowę farmy wiatrowej. Często zakup gruntu na potrzeby farmy wiatrowej nie jest racjonalny z punktu widzenia ekonomiki inwestycji.
- Służebność przesyłu
Może być ustanowiona na drodze umowy na rzecz inwestora, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej itp. W przypadku kiedy właściciel nieruchomości odmówi ustanowienia służebności, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z powyższych urządzeń, przedsiębiorca będzie mógł żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Służebność przesyłu może służyć inwestorom farm wiatrowych w ograniczonym zakresie, np. dla zabezpieczenia praw do gruntu pod stacjami rozdzielczymi i transformatorowymi, ale już nie pod samymi siłowniami wiatrowymi.
- Służebność gruntowa
Według prawa istnieje możliwość obciążenia jednej nieruchomości na rzecz właściciela innej nieruchomości. Prawo to polega na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej (art. 285 §1 kodeksu cywilnego, dalej – k.c.).
I tak w przypadku farmy wiatrowej jej właściciel będzie miał prawo do korzystania, za wynagrodzeniem z nie będącej jego własnością nieruchomości na potrzeby budowy i eksploatacji farmy wiatrowej. Jednak warunkiem jaki trzeba spełnić jest to aby służebność ustanowiona została na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej). I tu pojawia się niedogodność, która polega na konieczności posiadania (zakupu) przez inwestora na własność choćby niewielkiej nieruchomości w obszarze farmy wiatrowej, jedynie w celu związania ustanawianej służebności z tą nieruchomością (jako nieruchomością władnącą). Dodatkowo wymagane jest, aby służebność miała „jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części” (art. 285 §2 k.c.).
- Najem
Prawo do korzystania z gruntu na potrzeby farmy wiatrowej może dawać również umowa najmu. Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy grunt do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (art. 659 §1 k.c.). Umowa najmu ma jednak w rozważanym tu kontekście jedną podstawową wadę – może być zawarta maksymalnie na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat (art. 661 k.c.). Po tym okresie przekształca się w umowę zawartą na czas nieoznaczony, co oznacza, że może być wypowiedziana przez wynajmującego – właściciela gruntu. Wszelkie konstrukcje prawne mające na celu skonstruowanie umowy najmu na okres dłuższy niż lat dziesięć (np. poprzez konstrukcję opcji) obarczone są trudnym do oceny ryzykiem, iż w przypadku sporu pomiędzy właścicielem nieruchomości a inwestorem umowa taka zostanie uznana (po upływie dziesięciu lat od jej zawarcia) za umowę na czas nieoznaczony. Może to oznaczać groźbę wypowiedzenia umowy i utraty przez inwestora praw do gruntu, na którym przez okres np. kolejnych 15 lat powinna funkcjonować farma wiatrowa. W praktyce może to z kolei spowodować konieczność akceptacji wygórowanych żądań właściciela gruntu, dotyczących wysokości czynszu.
- Użytkowanie
Treścią prawa użytkowania jest oddanie gruntu przez właściciela użytkownikowi do używania i pobierania pożytków na zasadach określonych w umowie o ustanowieniu prawa użytkowania. Zaletą tego rozwiązania jest możliwość jego ustanowienia na cały okres komercyjnej eksploatacji farmy wiatrowej i skuteczne zabezpieczenie praw inwestora na wypadek ogłoszenia upadłości właściciela gruntu, która wpływa na prawa inwestora do użytkowanego gruntu ( zgodnie z art. 313 ust. 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze, z późn. zm. – dalej „PrUp”).
Wadą użytkowania są jednak wątpliwości co do możliwość jego skutecznego ustanowienia dla potrzeb farmy wiatrowej, bowiem elementem koniecznym do ustanowienia użytkowania jest danie użytkownikowi prawa do pobierania pożytków z gruntu. W przypadku farm wiatrowych pożytkami będą przychody ze sprzedaży wytworzonej na gruncie przez siłownie wiatrowe energii elektrycznej.
- Dzierżawa
Najczęściej spotykaną w obrocie konstrukcją prawną stosowaną dla zabezpieczenia prawa do gruntów dla parku wiatrowego jest długoterminowa dzierżawa. Przy zastosowaniu umowy dzierżawy gruntu wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy grunt do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz (art. 693 k.c.).
Umowa dzierżawy może być zawarta na czas oznaczony nie dłuższy niż 30 lat po jego upływie przekształca się w umowę na czas nieoznaczony (art. 695 § 1 k.c.).
Zbycie dzierżawionej nieruchomości przez jej właściciela nie ma niekorzystnego wpływu na prawa inwestora do dzierżawionego gruntu – nabywca wstępuje w stosunek dzierżawy na miejsce zbywcy i nie może wypowiedzieć umowy. Warunkiem tego jest jednak, aby umowa dzierżawy była zawarta na czas oznaczony, z zachowaniem formy pisemnej i z datą pewną, a grunt został najemcy wydany (odpowiedni protokół wydania gruntu, art. 678 w związku z art. 694 k.c.). Inaczej nabywca gruntu będzie mógł umowę wypowiedzieć z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia. Ten sam warunek musi być spełniony, aby prawa inwestora z umowy dzierżawy były zachowane, kiedy prowadzona jest egzekucja komornicza przeciwko właścicielowi gruntu. Nabywca nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym wstąpi wówczas w prawa wynajmującego z dzierżawy, bez możliwości wcześniejszego wypowiedzenia umowy (art. 1002 k.p.c.).
Ważnym elementem umowy dzierżawy jest przyznanie dzierżawcy prawa nie tylko do używania gruntu, ale także do pobierania z niego pożytków. W umowie dzierżawy, w odróżnieniu od prawa użytkowania, można przewidzieć przyznanie dzierżawcy prawa poddzierżawy, to jest w istocie prawa do pobierania pożytków cywilnych z gruntu. Przy przyznaniu takiego prawa dzierżawcy i określenia w umowie dzierżawy, jakie pożytki ma prawo pobierać dzierżawca, kwestia możliwości skutecznego ustanowienia prawa dzierżawy nie powinna już budzić wątpliwości.
Szczegółowe pomiary siły wiatru
Gdy została wybrana lokalizacja pod elektrownię wiatrową oraz wstępna analiza wietrzności niezbędne są również szczegółowe pomiary siły wiatru, które przeprowadza się zazwyczaj przez okres 1 roku. Ma to na celu pozyskanie danych, które uwzględniają zmienność parametrów w zależności od pory roku i są dzięki temu reprezentatywne w odniesieniu do dłuższej skali czasowej. W sytuacji gdy inwestor chciałby wykluczyć wieloletnie zmiany potencjału wiatru i chciałby zwiększyć dokładność wyników przedłuża okres pomiarów do trzech lat.
Lokalizacja masztu pomiarowego nie powinna przekraczać więcej niż 2 bądź 10 km od planowanej lokalizacji turbiny, w zależności od warunków terenowych. Aparaturę pomiarową instaluje się na masztach o konstrukcji rurowej, bądź kratownicowej, a obecnie wysokość masztu może nawet sięgać 125 m.
Montaż aparatury pomiarowej do masztu musi być przeprowadzony zgodnie z normami określonymi przez International Energy Agency (IEA) oraz International Electrotechnical Commission (IEC). Na jakość pomiarów ma wpływ długość wysięgników zależności od średnicy masztu, ich wysokość uwarunkowana grubością wysięgnika oraz ich ustawienia w zależności od ustalonego wcześniej dominującego kierunku wiatru (aby uniknąć zacienienia przez inny element masztu). Montaż należy udokumentować protokołem montażu oraz relacją fotograficzną jego przebiegu.
Aby wyniki były rzetelne, pomiary muszą zachować ciągłość w całym okresie badań i w związku z tym niezbędne jest regularne serwisowanie.
Wyróżniamy trzy rodzaje serwisu:
–serwis prewencyjny (jest realizowany cyklicznie, co kwartał, albo dwa razy w roku i polega na regulacji naciągu lin odciągowych, kontrolę zabezpieczeń mocowania lin przy kotwach, sprawdzaniu funkcjonowania urządzeń pomiarowych, wykonaniu pomiarów ustawień instrumentów pomiarowych);
–serwis awaryjny (polega na natychmiastowym usuwaniu wykrytej usterki na maszcie pomiarowym);
–serwis wysokościowy (jest stosowany w celu usunięcia usterek instrumentów zainstalowanych na maszcie, bez konieczności składania masztu).
Cotygodniowa kontrola poprawności zapisów danych ma na celu wykrycie ewentualnych błędów pomiarowych, które najczęściej wynikają z:
– rozbieżności w zapisie kierunku wiatru pomiędzy dwoma czujnikami kierunku;
– przerwy w zapisie danych;
– oblodzenia czujników pojedynczych;
– zawyżonych wskazań anemometrowych, tzw. pików.
W przypadku wystąpienia któregoś z powyższych błędów pomiarowych, konieczna jest natychmiastowa interwencja ekipy serwisowej.
Dokładne wyniki są niezwykle istotne, gdyż nawet małe różnice mogą wygenerować znaczne rozbieżności w końcowych wynikach, dotyczących produkcji energii elektrycznej w perspektywie roku, kilku lat, a zwłaszcza w skali okresu żywotności turbiny. Po zakończeniu pomiarów przygotowuje się raport, który powinien zawierać następujące elementy:
– róża wiatrów;
– prędkość wiatru;
– wysokość pomiarów;
– dokładność pomiarów;
– interpolacja danych;
– czas pomiarów;
– cykle dobowe, roczne i kilkuletnie;
– certyfikaty.
Biorąc pod uwagę systematyczny rozwój technologii turbin wiatrowych, wskazane jest stosowanie coraz wyższych masztów pomiarowych, co zwiększa koszty inwestycji, a także utrudnia instalację. Dlatego alternatywą masztów pomiarowych są sodary oraz lidary, które funkcjonują w oparciu o efekt Dopplera.
Są to urządzenia zaliczane do systemów teledetekcyjnych, wykonujące zdalne pomiary profilu wiatru, a także poziomu turbulencji. Zasada działania polega na wysyłaniu w określonych odstępach czasu sygnałów akustycznych (sodar), bądź optycznych (lidar) i rejestracji echa odbitego od niskich warstw atmosfery. Na podstawie zmiany obserwowanej częstotliwości dźwięku bądź światła uzyskuje się informacje dotyczące prędkości wiatru, natomiast czas pierwotnego nadejścia sygnału określa wysokość. Pełny cykl pomiarowy składa się z trzech emitowanych pod różnym kątem impulsów w odstępach sekundowych.
Sodar i lidar umożliwiają uzyskiwanie danych z wysokości dochodzącej maksymalnie do 200 m. Analiza w zakresie wysokości obejmuje cały obszar zataczanego koła przez łopaty turbiny wiatrowej i dlatego ogranicza niepewność wyników, co ma miejsce w przypadku pomiarów z wykorzystaniem masztu pomiarowego, gdzie przeprowadza się interpolację wyników dla wyższych wysokości. Kolejnymi zaletami sodarów i lidarów są niewielkie rozmiary urządzeń, brak problemów transportowych i instalacyjnych, nie są potrzebne żadne pozwolenia potrzebne do jego pracy. Ale można się doszukać również wad tych urządzeń. Jedną z nich jest konieczność stałego podłączenia do źródła prądu, zwłaszcza w sytuacji prowadzenia pomiarów w dużej odległości od najbliższych zabudowań. Konieczne jest wtedy zastosowanie paneli słonecznych bądź generatora prądu, co oczywiście podnosi koszty. Dodatkowo problemem może być dźwięk emitowany w trakcie pracy sodaru, dlatego zaleca się lokalizacje urządzenia z dala od zabudowań mieszkalnych. W wyniku funkcjonowania tych urządzeń uzyskuje się znaczną ilość danych, które należy przetworzyć, wykorzystując do tego celu specjalne oprogramowanie. Natomiast wiatromierz czasowy podaje wyniki pomiarów, których nie trzeba przetrwać.
Źródło:
– instsani.pl
