Budowa siłowni wiatrowej dużej mocy jest przedsięwzięciem długotrwałym i kapitałochłonnym. Koszt budowy turbiny wiatrowej o mocy 1,5MW to wydatek rzędu 8-15 mln zł. Czas budowy od momentu wyboru lokalizacji do momentu włączenia turbiny w sieć energetyczną to minimum 4 lata. Inwestycja w energię wiatrową musi być więc dobrze przemyślana i zaplanowana, aby nie zakończyła się całkowitą klapą.
Cały proces inwestycyjny można ogólnie podzielić na następujące etapy:
– Etap koncepcyjny
– Etap administracyjno-prawny
– Finansowanie inwestycji
– Montaż i rozruch
– Eksploatacja elektrowni
Etap koncepcyjny
Miejsce budowy przyszłej elektrowni wiatrowej nie może być przypadkowe. W Polsce z siłowniami wiatrowymi narosło wiele mitów i nieporozumień wynikających z niewiedzy jak i silnego lobby energetyki zawodowej opartej na węglu. Twierdzenie o negatywnym wpływie wiatraków na środowisko potrafią skutecznie zablokować wiele inwestycji. Poniżej omówiono najważniejsze czynniki związane z wyborem lokalizacji elektrowni wiatrowej.
Na etap koncepcyjny składają się:
– Wyszukanie lokalizacji
– Wstępna analiza wietrzności.
– Analiza ograniczeń środowiskowych.
– Analiza uwarunkowań infrastrukturalnych.
– Analiza uwarunkowań społecznych.
Wyszukanie lokalizacji
Prawidłowa lokalizacja farm wiatrowych powinna uwzględnić następujące aspekty:
1. Kryterium odległości od zabudowy mieszkaniowej
Obszary typowane do rozwoju energetyki wiatrowej powinny spełniać kryteria odpowiedniej odległości od zabudowy mieszkaniowej, w celu nie przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu oraz jak największego ograniczenia efektu „migającego cienia”. Lokalizacja farm wiatrowych w każdym przypadku powinna być poprzedzona szczegółową analizą emitowanego hałasu w celu uniknięcia przekroczenia ustawowych norm hałasu. W Polskie prawo wymaga, aby hałas nie przekroczył 40 dB w porze nocnej. Jak pokazują badania AWEA (American Wind Energy Association) praca siłowni wiatrowych jest stosunkowo cicha, farma wiatrowa z odległości 300 m nie jest głośniejsza od pracy domowej lodówki, emituje hałas wielkości 40 dB. W odległości 200 m od turbiny Vestas o mocy 1000 kW hałas jest na poziomie około 45 – 65 dB i odpowiada poziomowi hałasu w biurze czy domu. Hałas w pracy turbiny związany jest z obrotem samego śmigła jak i pracą urządzeń sterujących. Stosunkowo największy hałas pojawia się przy zmianie położenia śmigła względem wiatru, kiedy cała gondola obraca się wokół własnej osi. Jest on jednak krótkotrwały.
Dla większości osób większym problemem jest cień rzucany przez śmigło. Długość cienia zależy od wysokości siłowni i kąta padania promieni słonecznych. W lecie cień jest krótki i prawie nieodczuwalny, jednak w miesiącach zimowych może sięgać nawet na kilkaset metrów od siłowni. Najbardziej uciążliwe jest jego migotanie wywołane przez obracające się śmigło.
W polskim prawie nie ma przepisu o minimalnej odległości turbin wiatrowych od budynków mieszkalnych. Zalecane przez ekologów odległości oscylują wokół 500m.
2. Kryterium wzajemnego oddziaływania
Kryterium to uwzględnia możliwość sumowania oddziaływań planowanej inwestycji z oddziaływaniami innych inwestycji zlokalizowanych w jej sąsiedztwie, aby uchronić przed przekroczeniem norm i nie wpłynąć na pogorszenie stanu środowiska naturalnego.
3. Kryterium ekologiczne
Usadowienie elektrowni wiatrowych na obszarach prawnie chronionych jest ściśle ograniczone i uzasadnione tylko wtedy gdy brak jej jakichkolwiek innych alternatywnych rozwiązań i jednocześnie wykluczy się negatywne oddziaływanie na chronione komponenty środowiska i jego kompensację. Wiatraki zdecydowanie wpisują się w krajobraz całej okolicy mogąc burzyć jego piękno.
4. Kryterium ekonomiczne
Budowa elektrowni wiatrowej jest inwestycją bardzo kosztowną, dlatego jej działalność musi być opłacalna. W procesie wyboru lokalizacji bierze się pod uwagę takie czynniki jak: cenę gruntów, warunki geologiczno- inżynierskie, stan istniejącej infrastruktury drogowej oraz możliwość podłączenia do SIECIelektroenergetycznej.
Grunty pod budowę siłowni wiatrowych powinny mieć klasę bonitacyjną możliwie V-VI klasy. Siłownia wiatrowa wymaga terenu pod budowę o powierzchni około 1 ha. Składa się na to teren pod fundament jak i droga dojazdowa, miejsce parkingowe dla obsługi itp. Teren ten jest bezpowrotnie stracony rolniczo i albo musi być wykupiony przez inwestora albo wydzierżawiony. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest oczywiście postawić wiatrak na własnym terenie.
Drogi dojazdowe do siłowni muszą być odpowiednio utwardzone, szczególnie na etapie budowy, kiedy porusza się nimi ciężki sprzęt. Im większa długość dróg dojazdowych do wykonania tym wyższe koszty inwestycji.
Wiatraków nie należy projektować na terenach narażonych na szkody górnicze, o dużej aktywności sejsmicznej jak i na terenach zagrożonych wylewami rzek.
Projekt siłowni wiatrowej musi też uwzględniać możliwość włączenia do sieci elektroenergetycznej. Przepływ prądu z siłowni do sieci jest dwukierunkowy. Sama siłownia wymaga do rozruchu jak i późniejszej eksploatacji doprowadzenia prądu. Wielkość wytwarzanej energii jest jednocześnie na tyle duża, że musi istnieć jest praktyczne zagospodarowanie.
Wstępna analiza wietrzności
Oceniając potencjał drzemiący w wietrze na danym obszarze, należy wziąć pod uwagę parametry turbin wiatrowych (podawane przez producenta), które wpływają na możliwości wykorzystania energii wiatru:
– najmniejsza prędkość wiatru, po osiągnięciu której następuje uruchomienie turbiny wiatrowej;
– obliczeniowa prędkość wiatru, przy której turbina wiatrowa osiąga moc nominalną;
– maksymalna prędkość wiatru, przy której następuje wyłączenie turbiny wiatrowej.
Warunki wietrzności dla celów energetycznych w Polsce określa się jako średnie, ale na tyle duże, że stanowią potencjalnie wydajne źródło energii elektrycznej. Dla całego kraju średnioroczne prędkości wiatru w skali roku zawierają się w przedziale od 2,8 m/s do 3,5 m/s. Charakteryzują się one zmiennością przestrzenną, jak i czasową w skali roku. W pierwszym przypadku na 75% powierzchni kraju można uzyskać prędkości użyteczne przez około 40% czasu trwania roku. Natomiast 35- 40% obszaru Polski spełnia minimalne parametry, umożliwiające wykorzystanie energii wiatru na skalę przemysłową. Warunki wiatrowe polskiego wybrzeża zbliżone są do duńskich i holenderskich, a pozostała część południowej Polski pod względem wietrzności nawiązuje do terenów środkowych Niemiec.
Najbardziej atrakcyjne tereny pod lokalizację elektrowni wiatrowej pod względem średnich rocznych prędkości wiatru, przekraczających 4 m/s to:
– wybrzeże Morza Bałtyckiego, pobrzeże Słowińskie i Kaszubskie;
– region wyspy Uznam i Wolin;
– Suwalszczyzna;
– Mazowsze i środkowa część Pojezierza Wielkopolskiego;
– Beskid Śląski i Żywiecki;
– Bieszczady i Pogórze Dynowskie;
– Dolina Sanu od granic państwa po Sandomierz.
Oprócz wyróżnionych wyżej obszarów można wyróżnić mniejsze obszary kraju, gdzie panują lokalne warunki klimatyczne i terenowe, szczególnie sprzyjające rozwojowi energetyki wiatrowej:
– okolice Kielc;
– Wyżyna Krakowsko- Częstochowska;
– Wschodnia część Pogórza Sudeckiego;
– Wysoczyzna Lubelska.
Pod względem średniorocznych prędkości wiatru osiągających 10 m/s, interesujące są także wysokie partie gór, np.: Karkonosze. Jednak utrudniona dostępność do infrastruktury komunikacyjnej jak i przesyłowej oraz prawna ochrona środowiska i krajobrazu na chwilę obecną uniemożliwiają rozwój energetyki wiatrowej w tym regionie.
Kolejną godną zainteresowania lokalizacją pod elektrownie wiatrowe jest obszar Morza Bałtyckiego. Średnioroczne prędkości wiatru na wysokości 40 m, w odległości 10 metrów od linii brzegowej osiągają 8,5 m/s. Obecnie największą przeszkodą dla rozwoju morskich farm wiatrowych jest brak przepisów umożliwiających ich budowę oraz zbyt słabo rozwinięta infrastruktura SIECI przesyłowych, co skutkuje brakiem możliwości podłączenia takich źródeł mocy. Zatem jest to obszar perspektywiczny, którego dynamiczny rozwój może nastąpić dopiero po zniesieniu opisanych powyżej barier rozwoju.
Obszary o mniej korzystnych warunkach wietrzności obejmują swoim zasięgiem wyżynną część Polski, zgłasza w obniżeniach terenu, które znajdują się w cieniu aerodynamicznym otaczających je wysoczyzn. Dodatkowo do obszarów o niekorzystnej charakterystyce należy zaliczyć kotliny śródgórskie, np.: Jeleniogórską, Nowosądecką, Tarnowską, Raciborską, a także Nieckę Nidziańską.
Zagadnienie wietrzności można także analizować w oparciu o długotrwałość cisz energetycznych. Mianem ciszy energetycznej określa się okres, w którym prędkość wiatru nie przekracza 3,5 m/s. Wartość tę przyjęto w oparciu o przeciętną prędkość startową turbiny wiatrowej. Im w skali roku mniej dni o charakterze ciszy energetycznej, tym lepiej. Oznacza to, że elektrownie wiatrową będzie cechować wyższy stopień wykorzystania mocy.
Przy analizie wietrzności należy także brać pod uwagę jej zmienność w skali roku. W Polsce charakteryzuje się tym, że w okresie letnim prędkości wiatru stanowią od 50% do 70% wartości średniorocznych, natomiast w okresie zimowym wartości te oscylują od 150% do 170%. Zaistniała sytuacja jest korzystna, ze względu na fakt, że maksymalne sezonowe zasoby energii wiatru pokrywają się z największym zapotrzebowaniem na energię w okresie grzewczym.
Praktycznym wskaźnikiem wietrzności danej lokalizacji jest sprawność osiągana w niej przez turbinę wiatrową. Przez sprawność rozumie się w tym wypadku stosunek mocy wytworzonej w ciągu całego okresu (zwykle roku), do mocy nominalnej. Pamiętajmy, że moc generowana przez turbinę zależy ściśle od siły wiatru. Prędkość wiatru we wzorze na moc turbiny jest aż w trzeciej potędze. Wiatr o prędkości 3m/s generuje 8 razy mniej energii niż wiatr o prędkości 6m/s i aż 27 razy mniej energii niż wiatr o prędkości 9m/s. W Polsce średnia sprawność osiągana przez turbiny wiatrowe w dotychczasowych lokalizacjach osiąga wartość około 23%. Ale są też wyjątki, np. w Starorypinie Prywatnym siłownie Vestas osiągają średnioroczną sprawność rzędu 31%.
Analiza ograniczeń środowiskowych
Poniżej przedstawiona została charakterystyka różnych kategorii obszarów podlegających ochronie zgodnie z Ustawą o ochronie przyrody – Dz.U. 92.880 i Prawem Ochrony Środowiska Dz.U. Nr 62 pod kątem możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych.
1. Parki Narodowe
Parki narodowe to obszary wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, edukacyjnymi i kulturowymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe (art. 8. Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880). Wszelkie działania podporządkowane są ochronie przyrody. Nadzór nad parkami narodowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska. Zgodnie z Ustawą na obszarze Parku narodowego nie ma możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych.
2.Rezerwaty przyrody
Rezerwaty przyrody to obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi (art. 13.1 Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880). Zgodnie z Ustawą na obszarze Rezerwatu przyrody niema możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych.
3.Parki krajobrazowe
Parki krajobrazowe obejmują obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju (art. 16.1 Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880).
Według ( art. 17.1 Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880) w parku krajobrazowym mogą być wprowadzone następujące zakazy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (art. 51 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska, (Dz.U. Nr 62, poz. 627)).
Wg. art. 17.2 w/w ustawy: Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą: realizacji inwestycji celu publicznego w rozumieniu art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717 oraz z 2004 r. Nr 6, poz. 41), zwanej dalej inwestycją celu publicznego.
Zakaz, o którym mowa ( ust. 1 pkt 1), nie dotyczy realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowiązkowe i przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku krajobrazowego.
Z przeprowadzonych analiz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 9 listopada 2004 roku w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. nr 257, poz. 2573 ze zm.) wynika, że:
– dla elektrowni wiatrowych o mocy nie mniejszej niż 100 MW wymagane jest sporządzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko,
– dla elektrowni wiatrowych o wysokości nie niższej niż 30 m , obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko może być nałożony postanowieniem właściwego organu.
Z przytoczonych przepisów wynika, że elektrownie wiatrowe o wysokości poniżej 30 m w ogóle nie są przedsięwzięciami mogącymi znacząco oddziaływać na środowisko, natomiast te wyższe staną się nimi, jeżeli postanowieniem właściwego organu zostanie nałożony obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, a będą nimi zawsze gdy moc nominalna sięgnie 100 MW lub będą lokalizowane na polskich obszarach morskich. Drugą kwestią, którą należy wyjaśnić, to czy elektrownia wiatrowa jest inwestycją celu publicznego.
Interpretacja przepisów w tym względzie wskazuje, że elektrownia wiatrowa nie jest inwestycją celu publicznego, ale z tego nie wynika bezwzględny zakaz jej lokalizacji w parku krajobrazowym czy też w obszarze chronionego krajobrazu. Może zostać wydana zgoda, jeśli przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrodę parku krajobrazowego. Decyzja w tym względzie należy do wojewody lub dyrektora parku krajobrazowego, którzy jeśli ocenią, że postawienie elektrowni w określonym miejscu (nawet gdyby wysokość instalacji nie przekraczała 30 m) narusza cechy charakterystyczne danego krajobrazu, to zgodnie z prawem może odmówić uzgodnienia decyzji o warunkach zabudowy.
Reasumując, lokalizacja elektrowni wiatrowych w obszarze parku krajobrazowego jest możliwa jeśli uzyskała pozytywną ocenę oddziaływania na środowisko i pozytywną ocenę wojewody (dyrektora parku krajobrazowego).
4.Obszary chronionego krajobrazu
Obszary chronionego krajobrazu obejmują obszary chronione ze względu na wyróżniających się krajobraz zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych (art. 23.1 Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880).
Według. art. 24. 1 (Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880) na obszarze chronionego krajobrazu mogą być wprowadzone następujące zakazy:
Ust. 1 pkt. 2 – realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
Ust 2. Zakazy, o których mowa w ust. 1, nie dotyczą: pkt. 3) realizacji inwestycji celu publicznego.
Lokalizacja elektrowni wiatrowych w obszarze chronionego krajobrazu jest możliwa jeśli uzyskała pozytywną ocenę oddziaływania na środowisko i pozytywną ocenę wojewody (dyrektora parku krajobrazowego).
5. Obszary Natura 2000
Obszary Natura 2000 są elementem Paneuropejskiej Sieci Ekologicznej (PEEN), której utworzenie ma na celu ochronę i odtwarzanie kluczowych ekosystemów, siedlisk, gatunków i cech krajobrazu w Europie (Dyrektywy 79/409/EWG i 92/43/EWG).
Dla obszarów Natura 2000(Art. 33. Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880) zabrania się podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000
Projekty planów i projekty zmian do przyjętych planów oraz planowane przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub obszarów, o których mowa (jeszcze nie zatwierdzonych przez KE), lub nie wynikają z tej ochrony, a które mogą na te obszary znacząco oddziaływać, wymagają przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (art. 33 ust.3).
Koszt wykonania oceny, o której mowa w ust. 3, ponosi podmiot zamierzający zrealizować plan lub projekt przedsięwzięcia.
Na podstawie oceny, o której mowa w ust. 3, właściwy miejscowo wojewoda, a na obszarach morskich dyrektor właściwego urzędu morskiego, zezwala na realizację planu lub projektu przedsięwzięcia w razie stwierdzenia braku negatywnego wpływu tego planu lub przedsięwzięcia na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 oraz po uzyskaniu opinii właściwych miejscowo rad gmin. Nie złożenie opinii w terminie 30 dni uznaje się za brak uwag.
Z art. 34. Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880 wynika, że:
Jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym wymogi o charakterze społecznym lub gospodarczym, i wobec braku rozwiązań alternatywnych, właściwy miejscowo wojewoda, a na obszarach morskich dyrektor właściwego urzędu morskiego, może zezwolić na realizację planu lub przedsięwzięcia, które mogą mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania SIECI obszarów Natura 2000, z zastrzeżeniem ust. 2. Jeżeli na obszarze Natura 2000 występuje siedlisko lub gatunek o znaczeniu priorytetowym, zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, może zostać udzielone wyłącznie w celu:
– ochrony zdrowia i życia ludzi;
– zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego;
– uzyskania korzystnych następstw o pierwszorzędnym znaczeniu dla środowiska przyrodniczego;
– wynikającym z koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego, po uzyskaniu opinii Komisji Europejskiej.
Z art. 35a. Ustawy o ochronie przyrody – Dz. U. 92. 880 wynika ,że w przypadku planowanych przedsięwzięć, które mogą znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 i nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynikają z tej ochrony, zezwolenie, o którym mowa w art. 34 ust. 1, zastępuje się decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia, w rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; do decyzji stosuje się odpowiednio art. 34 i 35.
W obszarze Natura 2000 istnieje możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych jeśli ocena oddziaływania na środowisko jest pozytywna lub zostanie spełniony warunek kompensacji przyrodniczej.
Analiza infrastruktury
Aby móc sprzedać wyprodukowaną energię elektryczną, należy wprowadzić ją do SIECI elektroenergetycznej. Potrzebna jest do tego celu infrastruktura przyłączeniowa:
- Wewnętrzna: zlokalizowana na terenie farmy wiatrowej, obejmująca kable energetyczne wyprowadzające prąd z generatorów turbin do punktu zbiorczego, którym może być stacja transformatora farmy.
- Zewnętrzna: przyjmująca postać kabla podziemnego lub linii napowietrznej, znajdująca się poza terenem farmy i łącząca główny punkt zasilania (GPZ) z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym.
Pojedyncze turbiny wiatrowe można podłączyć do linii średniego napięcia, poprzez transformatory umieszczone bezpośrednio na słupach elektroenergetycznych. Natomiast dla dużych farm wiatrowych konieczne jest zastosowanie GPZ, dzięki któremu energia elektryczna wyprowadzona z elektrowni wiatrowej zostaje przekształcona na wyższy poziom napięcia, tak aby można było ją wprowadzić do sieci przesyłowej wysokich napięć. Istotne jest aby GPZ był zlokalizowany jak najbliżej farmy wiatrowej, ponieważ przygotowanie POŁĄCZENIA energetycznego jest kapitało i czasochłonne. Z doświadczeń inwestorów wynika, że maksymalna odległość od miejsca przyłączenia, która jest opłacalna, nie przekracza 1 km na każdy MW przyłączonej mocy. W przypadku braku GPZ w optymalnej odległości od farmy wiatrowej koniecznością staje się budowa nowego urządzenia od podstaw, co wiążę się z dodatkowymi kosztami.
Obecnie w skali ogólnopolskiej, najistotniejszym ograniczeniem przy planowaniu nowej farmy wiatrowej są skromne możliwości przyłączeniowe i przesyłowe istniejącej infrastruktury energetycznej. Problem ograniczonych mocy przesyłowych najbardziej zaznacza się w północnej Polsce, a zwłaszcza pasie nadmorskim. Świadczą o tym moce zgłoszonych do przyłączenia projektów energetyki wiatrowej, które wielokrotnie przekraczają lokalne zapotrzebowanie na energię elektryczną oraz możliwości przesyłowe obecnej infrastruktury elektroenergetycznej.
Budowa elektrowni bądź farmy wiatrowej wiąże się z zagadnieniami typowo logistycznymi. Dotyczą one transportu na miejsce budowy: materiałów, maszyn budowlanych, elementów turbiny, a także sprzętu serwisowego i materiałów eksploatacyjnych. Są to dźwigi, koparki o dużych gabarytach oraz kilkunasto, bądź kilkudziesięciometrowe elementy turbiny, takie jak łopaty wirnika, wieża turbiny. W tym celu niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej infrastruktury dojazdowej, która będzie odpowiednia dla pojazdów o ponadnormatywnych rozmiarach.
Można ją podzielić na infrastrukturę drogową trwałą i czasową.
Trwała obejmuje drogi dojazdowe na teren farmy, łączące farmę wiatrową z najbliższa drogą publiczną, drogi umożliwiające dojazd do poszczególnych turbin na terenie farmy, a także prace manewrowe.
Infrastruktura czasowa jest tworzona na czas budowy, a po jej zakończeniu likwidowana. Tworzą ja tymczasowe drogi dojazdowe, place manewrowe, montażowe oraz składowe.
Im mniejsza odległość terenu przyszłej farmy wiatrowej od dróg publicznych, tym lepiej. Można dzięki temu zmniejszyć koszty związane z budową infrastruktury drogowej. Istotne są jej następujące cechy:
-zakręty o właściwie wyprofilowanych łukach, umożliwiające przejazd ciągnika siodłowego z naczepą,
-usunięte przeszkody utrudniające bądź uniemożliwiające przejazd z bezpośredniego sąsiedztwa drogi,
-utwardzona nawierzchnia, zapobiegająca ugrzęźnięciu.
Analiza uwarunkowań społecznych
Budowa farm wiatrowych budzi bardzo często ogromne zainteresowanie lokalnych społeczności. Może ono przerodzić się w akceptację, a co za tym idzie poparcie dla realizacji projektu lub niechęć, którą zazwyczaj powodują obawy przed negatywnymi skutkami inwestycji, a w konsekwencji próby jej zablokowania. Znaczący ciężar przekonania lokalnych społeczności do akceptacji i poparcia rozwoju energetyki wiatrowej w ich sąsiedztwie leży po stronie inwestora. Poniżej przedstawiona procedura, powinna przyczynić się do wzrostu poparcia dla planów inwestycyjnych oraz minimalizacji ewentualnych protestów.
1.Analiza wstępna – aspekty społeczne
Podczas wykonania analizy wstępnej, niezbędne jest określenie podstawowych uwarunkowań społecznych na terenie realizacji inwestycji oraz w strefie jej oddziaływania. Należy ocenić, w jaki sposób realizacja inwestycji może przyczynić się do zmiany tych uwarunkowań, które z nich może polepszyć, a które pogorszyć. Najbardziej istotne jest stwierdzenie, na ile budowa farmy wiatrowej może pogorszyć lub polepszyć komfort życia mieszkańców sąsiednich miejscowości oraz na ile jest zbieżna lub rozbieżna z lokalnymi planami rozwoju.
2. Konsultacje z władzami lokalnymi
Bardzo ważnym działaniem, które należy wykonać jak najwcześniej, to przeprowadzenie konsultacji z lokalnymi władzami. Podczas konsultacji z władzami powiatowymi, gminnymi oraz sołtysami należy:
– zapoznać się szczegółowo z planami rozwoju powiatu/gminy/wsi;
– rozpoznać poziom wiedzy na temat energetyki wiatrowej i jej wpływu na środowisko i zdrowie ludzi;
– przekazać rzetelne informacje o skali przedsięwzięcia i konsekwencjach gospodarczych, społecznych, środowiskowych jego realizacji;
– poznać potrzeby lokalnych społeczności i skonsultować możliwości wsparcia ich zaspokajania.
3. Proces edukacyjny
Kolejnymi działaniami, jakie warto przeprowadzić, jest zaplanowanie i wdrożenie programu edukacyjnego, którego zadaniem jest przekazanie lokalnej społeczności wiedzy o projekcie i energetyce wiatrowej. Program taki może obejmować:
– przygotowanie materiałów informacyjnych skierowanych do różnych grup społecznych, mówiących o oddziaływaniu wiatraków jak i rzeczywistych korzyściach, jakie może przynieść energetyka wiatrowa;
– akcje promocyjne i edukacyjne zwiększające zainteresowanie wiedzą o projekcie;
– spotkania informacyjne;
– wyjazdy na tereny funkcjonujących farm wiatrowych.
Na tym etapie ważnym narzędziem edukacyjnym może być Raport OOŚ, a zwłaszcza jego streszczenie niespecjalistyczne. Przygotowując Raport OOŚ należy pamiętać, że jest to podstawowy dokument z którym będą zapoznawać się, wszyscy ci, którzy będą chcieli poznać faktyczną skalę potencjalnych zagrożeń i oddziaływań związanych z realizacją przedsięwzięcia. Warto dodać, że w raporcie o oddziaływaniu na środowisko dobrze jest opisać oddziaływania, które budzą najwięcej kontrowersji wśród lokalnych społeczności, a nie są jednoznacznie określone normami prawnymi, np.: oddziaływania infradźwiękowe, migotanie cieni czy wpływ na wartość materialną nieruchomości. W sytuacji, kiedy projekt jest przygotowywany w bezpośrednim sąsiedztwie budynków mieszkalnych i kiedy istnieje prawdopodobieństwo konfliktów społecznych na tle realizacji inwestycji, wykonanie stosownych analiz wymienionych oddziaływań, choć nie wymagane wprost zapisami prawa, może ułatwić uzyskanie społecznej akceptacji na etapie konsultacji społecznych w procesie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Wyniki powyższych analiz powinny być przedstawione w streszczeniu niespecjalistycznym w sposób jak najbardziej przystępny dla najbardziej zainteresowanych, a więc lokalnych społeczności.
4. Procedura administracyjna
Ostatnim elementem dialogu społecznego jest zapewnienie udziału społeczności lokalnej w OOŚ. Podczas tego procesu należy zwracać szczególna uwagę na następujące elementy:
– wszystkie obwieszczenia i informacje podawane do publicznej wiadomości w procedurze OOŚ muszą być prawidłowo wykonane. Powinny zawierać precyzyjne informacje o projekcie, miejscu, w którym można zapoznać się z dokumentacją projektu, terminach i sposobie składania uwag;
– należy właściwie przygotować streszczenie niespecjalistyczne raportu o oddziaływaniu i zapewnić jego dostępność dla wszystkich zainteresowanych;
– w razie wystąpienia większej liczby uwag, należy zorganizować rozprawę administracyjną, na której powinno się rzetelnie przedstawiać wszelkie informacje na temat projektu i skutków jego realizacji;
– po zakończeniu terminu zgłaszania uwag należy pomóc organowi prowadzącemu postępowanie w sprawie wydania dsu w odniesieniu się do zgłoszonych uwag, poprzez udostępnienie wszelkich wymaganych informacji o projekcie;
Deweloper i inwestor muszą także wykazać gotowość do zmian projektu, o ile zgłoszone w trakcie konsultacji uwagi, odnoszące się do skali oddziaływań przedsięwzięcia, okażą się zasadne. Działania powinny być prowadzone nie tylko w bezpośrednim sąsiedztwie realizacji farmy, ale także w obszarze oddziaływania farmy i infrastruktury przyłączeniowej.
Źródło:
– instsani.pl